Özbekistan mutfak kültüründe değerli yere sahip Özbek pilavı, ülke genelinde özel günlerde ikram edilmeye devam ediliyor.
Özbeklerin “Aş” ismini da verdikleri pilav, yapıldığı yöreye nazaran Semerkant, Taşkent, Buhara, Fergana, Riştan, Çust pilavı; yapıldığı yere nazaran çayhane, toy, bayram pilavı; yapılış haline nazaran kızartma, doğrama, karma, süzme pilav; katılan gerece nazaran kuru üzümlü, ayvalı, kıymalı, at etli, bıldırcınlı, sarımsaklı pilav; pirinç çeşidine nazaran de kenca ve devzira pilav formunda isimlendiriliyor.
Yapıldığı yöre ve pişirme tekniğine nazaran farklı versiyonları olsa da Özbek pilavında ana materyaller değişmiyor. Pilavın hazırlanmasında pirinç, havuç, soğan ve et esas gereçler sayılırken, nohut, kuş üzümü, kimyon, safran, yumurta, bazen de isteğe bağlı olarak ayva, ceviz, sarımsak ve çeşitli baharatlar ek edilebiliyor.
Soğan, et ve havucun kavrulduğu, akabinde ek edilen suda pirincin kaynatıldığı Özbek pilavı, bir mühlet dinlendirildikten sonra karıştırılarak servis ediliyor.
İBNİ SİNA’NIN TANIM ETTİĞİ RİVAYET EDİLİYOR
Bazı yemek tanımlarının yüzyıllar öncesine dayandığı klâsik Özbek mutfağında, her aşçının kendi bulduğu bir özelliği ekleyerek zenginleştirdiği ve bu nedenle adeta bir “sanat” olarak nitelendiren pilavın her çeşidinin farklı bir lezzeti, tadı ve özelliği bulunuyor.
Özbeklerin beşere güç verdiğine inandığı Özbek pilavının hazırlanma tekniğinin, 980 yılında Buhara yakınlarında doğan ünlü tıp alımı İbni Sina tarafından tanım edildiği rivayet ediliyor.
Özbekistan’da bayanlar kadar erkekler de pilav yapmayı biliyor hatta özel gün ve merasimlerde pilav, konutun erkekleri tarafından pişiriliyor.
Özbek ailelerde, haftada en az bir defa hazırlanan pilav, aile fertlerini tıpkı sofranın etrafında bir ortaya getiriyor. Özbek erkekler de dostları ile bir ortada pilav yiyebilmek için sipariş tarzı pilav hazırlanan çayhaneleri tercih ediyor.