Dünyada besin israfı, son yıllarda kritik bir düzeye ulaştı ve bu durum milyonlarca insanın besin kriziyle karşı karşıya kalmasına neden oldu.
Birleşmiş Milletler’in raporlarına nazaran, yıllık üretilen besinin yaklaşık üçte biri israf ediliyor. Bu, dünya genelinde 1,3 milyar ton yiyeceğin çöpe gitmesi manasına geliyor.
Gıda israfının bu kadar büyük bir boyuta ulaşmasının nedenleri ortasında, üretim fazlası, lojistik sıkıntılar, ambalajlama kusurları ve tüketici alışkanlıkları geliyor. Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) datalarına nazaran, dünya çapında bir kesim obeziteyle çaba ederken 828 milyon insan ise açlıkla uğraş ediyor.
Uzmanlar, besin israfını azaltmak için tüketici eğitimi sağlamayı ve yiyecekleri dönüştürmeyi öneriyor. Bu niyette herkesin sorumluluk alması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Emre Hastaoğlu, “Dünyada en çok ekmek israf eden 3. ülke haline gelmemizin en büyük nedeni bilinçsiz olmamız. Besin israfını azaltmanın bir yolu da planlı ve şuurlu alışveriş yapmaktır. Bu listeyi yaparken de bütçemize uygun muhtaçlığımız olan şeyleri gereksinimimiz kadar almamız gerekir.” dedi.
“YILDA 1.3 MİLYAR TON BESİN İSRAF EDİLİYOR”
Açıklanan datalara nazaran dünyada üretilen besinin 3’te 1’i israf edildiğini söyleyen Hastaoğlu, “Gıda bizim gezegenle ortamızda kurduğumuz en kıymetli bağ. Besin israfı, tüketilebilir seviyede ki besinin ya tüketilmez hale gelmesi ya da son kullanma tarihinin geçmesiyle birlikte artık insanların tüketemeyeceği basamağa gelmesi demektir. Dünyada üretilen besinin 3’te 1’i israf ediliyor. Bu durum tüketilmeden israf olması demek.
Hasattan son tüketiciye kadar herkesin sorumluluğunda olan, bu süreç içerisinde herkesi etkileyebilecek yalnızca besin üreticisini değil hem çevreyi hem doğayı hem de gelecek kuşakları etkileyecek ögeler ortasında yer almakta. 2023 yılında Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’nün açıkladığı rapora nazaran yılda 1,3 milyar ton besin israf ediliyor.
Ülkemizde ise günde 4,3 milyon adet ekmek israf ediliyor. Genel olarak bakıldığında dünyada üretilen besinin 1/3’inin israf edilmesi çok büyük ve önemli bir oran. 2050 yılında nüfus artışıyla besin muhtaçlığımız yüzde 60 oranında artacağın ön görülmekte. Biz besin israfının yarısını bile engellesek 2040-2050 yıllarında yaşanması olası olan besin savaşının da önüne geçebilir.” tabirlerini kullandı.
“İSRAFI AZALTMANIN YOLU PLANLI ALIŞVERİŞ”
Gıdaya kolay ulaşmanın, besin israfına neden olduğunu belirten Hastaoğlu, “Eskiden bu kadar besin çeşitlerine ve ölçüsüne kolay ulaşım sağlayamıyorduk. İsrafı azaltma yolunun en başında şuurlu tüketim yer alıyor. Bizler ekmek yere niyet öpüp başımız üstüne koyan toplum içerisindeyken dünyada en çok ekmek israf eden 3. Ülke haline gelmemizin en büyük nedeni bilinçsiz olmamız yer alıyor.
Gıda israfını önlemenin en değerli etkeni, yiyeceklerin tekrar kullanabilir olmasını aile halkının biliyor olması. Örneği bugün pilav yaptık ve arttıysa yarın kadınbudu köfteye dönüştürebiliriz. Günümüzde yaşanan açlığın sebebi yetersiz besin üretimi değil besinin yetersiz ve istikrarsız dağılımı olduğunu görüyoruz. Dünyanın bir kısmında obeziteyle çaba yaşanırken bir kısımda açlıkla uğraş ediliyor.
Gıda israfını azaltmanın bir yolu da planlı ve şuurlu alışveriş yapmaktır. Bilhassa ramazan ayında da tavsiye edilir. Açken alışveriş yapılmaması kıymetlidir zira muhtaçlığımız olmayan yiyecekleri de ister hale geliriz alırız ve doyduktan sonra tüketmeyebiliriz. Alışverişe çıktığımızda bir liste yapmalıyız. Bu listeyi yaparken de bütçemize uygun gereksinimimiz olan şeyleri gereksinimimiz kadar almamız gerekir.” dedi.