Seçkin Sağlam
ÇANAKKALE – 28 Mayıs seçimine kısa bir müddet kala, Çanakkale’de 2. cins için adaylar ortasındaki tercihlerin, 14 Mayıs’ta çoktan yapıldığı görüşü hakim.
Çanakkale’de ‘28 Mayıs’ta cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimi nasıl okunmalı ve 14 Mayıs nasıl değerlendirilmeli’ sorusuna karşılık aradık. Çanakkale’nin evvelki devir milletvekillerinden, Başbakan Yardımcılığı, Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı görevlerinde de bulunan eski Anavatan Partili Mustafa Cumhur Ersümer, 14 Mayıs seçimi öncesi öngörüsünün gerçekleştiğini ve kentte bir sürpriz yaşanmadığını söyledi.
Çanakkale’nin 1989-2002 yıllarında belediye başkanlığını ve 2002-2007 yıllarında da milletvekilliği misyonunu yürüten CHP’li İsmail Özay ise alanda gözlemlediği bir dizi eksiklikler olduğunu, lakin 28 Mayıs öncesi bu eksikliklere değil, ikinci çeşitteki yakalanması gereken muvaffakiyete odaklanmak gerektiğini söyledi.
‘14 MAYIS SEÇİMİ BEKLENMEYEN BİR SONUÇ VERMEDİ’
2018 yılındaki yapılan seçimlerde parlamentodaki temsiliyet 2 CHP ve 2 AK Parti milletvekili olarak şekillenirken, 14 Mayıs seçimi bu aritmetiği bozdu. Çanakkale’de milletvekilliği seçiminin kilit partisi İYİ Parti oldu. 2018 seçiminde yurt dışından gelen oylarla, milletvekilliğini CHP’ye kaptıran İYİ Parti, 14 Mayıs’ta AK Parti’nin oyunun düşmesi ve kendi oyunu muhafazasıyla bir milletvekilliğini alarak, AK Parti’nin TBMM temsiliyetini ikiden teğe düşürdü.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde Kemal Kılıçdaroğlu oyların yüzde 54.8’ini, Tayyip Erdoğan ise yüzde 39.49’unu aldı.
Cumhur Ersümer, 14 Mayıs seçiminden evvel yaptığı değerlendirmenin gerçekleştiğini, seçimden evvel 2 CHP, 1 AK Parti ve 1 İYİ Parti milletvekili halinde oluşmasını beklediği tabloda, sürpriz yaşanmadığını söyledi. 14 Mayıs seçiminin kıymetli olan asıl sonucunu, AK Parti’nin bir milletvekiline düşmüş olması olarak pahalandıran Ersümer, “Çanakkale’de AK Parti, 4 ilçede, Lapseki, Yenice, Çan ve Biga’da birinci parti çıktı. Bu bölge zaten AK Parti oylarının ağırlaştığı bir bölge ve burada çok önemli bir oy kaybı yok. Lakin netice itibariyle AK Parti, Çanakkale’de bir milletvekilini kaybetti. Bu kıymetli bir sonuçtur” dedi.
OĞAN VE İNCE’NİN 22 BİN OYU NEREYE SARFİYAT?
14 Mayıs’ta oluşan tablo ile 28 Mayıs seçimini kıymetlendiren Ersümer, MHP’nin oylarında düşüş olmadığını fakat Sinan Oğan’ın 20 bin, Muharrem İnce’nin ise 2 binin üzerinde oyu olduğunu hatırlattı.
‘Bu oyların ikinci cins seçiminde nasıl bir taraf izleyeceği’ sorusu üzerine Ersümer şunları söyledi: “Yani daha evvel, bu tıpta olmayan iki farklı adaya giden 22 binin üzerinde oy var. 22 bin oyu tercih etmiş olan seçmen nereye yönelir? Oyların doğal akışı içinde yaklaşık yüzde 6’lık oyun nereye dağılacağını bilemeyiz. Lakin ‘kimsenin oyu, kimsenin cebinde değil’ diye bir tabir vardır. Yani Adalet Partisi Genel Lideri, CHP’yi, Kılıçdaroğlu’nu destekledi diye oyların tamamının buraya gideceğini söylemek nasıl ki mümkün değilse, öbür adayların birinci çeşitte aldıkları oyun dağılımı için de bu geçerli. Sinan Oğan’a oy veren seçmenlerin, daha evvel de bir ekip tercihleri vardı. Orada CHP’ye küsenler var, MHP’ye, AK Parti’ye oy vermiş olanlar var, ‘ne olursa olsun, vilayetle de ben protesto biçiminde oy vereceğim’ diyenler var. Bunu ayrıştırmak, alt kırılımlarına inerek kıymetlendirme yapmak çok mümkün gözükmüyor bence. Fakat başkanların açıklamalarının ruhsal tesiri olabilir tabi ki. Bu ruhsal tesir de çok varsayım edildiği üzere olmayabilir.”
Tahminleri bir kenara bırakıp sonucu beklemenin daha yanlışsız olacağını söyleyen Ersümer, “Çanakkale’de çok fazla bir değişim olacağını düşünmüyorum. Herkes kendi siyasi tercihini yapmış, partilere oy vermiş. Tekrar 28 Mayıs’ta da birebir doğrultuda tercihleri yapılacaktır diye düşünüyorum” sözlerini kullandı.
İsmail Özay ‘14 MAYIS’TA MÜTTEFİKLERİMİZİN GÜÇLERİNİ ALANDA GÖREMEDİK’
İsmail Özay, Çanakkale’de hem CHP’nin hem de Kılıçdaroğlu’nun beklentiler doğrultusunda oy aldığını söyledi. Özay, alanda gözlemlediği bir dizi eksiklikler olduğunu fakat 28 Mayıs öncesi bu eksikliklere değil, ikinci çeşitte yakalanması gereken muvaffakiyete odaklanmak gerektiğini vurguladı. Millet İttifakı partilerinin birlikteliğinde ‘örgütlenme özgürlüğü’, ‘emek-sermaye çelişkisinin yanında işsizlik’ ve ‘göç politikaları’ konusundaki unsurların daha gözle görülür, elle tutulur bir biçimde gündeme getirilmesi ve net telaffuzlarla desteklenmesi gerektiğini söyledi.
Özay, “Her şeye karşın ümitsiz değilim, ikinci cinsten çok ümitliyim. Kemal Bey, Tayyip Beyefendi sıkıntısı değil. Herkes biliyor, bugünün sorunlarını ‘Kemal Bey daha uygun çözer.’ CHP örgütünün bir kadro eksiklikleri var tabi ki. Benim için amaç, bir evvelki seçimde aldığı oy oranını aşmasıydı. Bunu da başardı. Cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların beklenenden daha az çıkmasının sebebini, ittifak kurduğumuz liberal partilerin katkısının az olmasına bağlıyorum. Kimseyi suçlamak istemiyorum. Ne Türkiye’de ne de Çanakkale’de, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi’nin güçlerini göremedik. Kitleleri sürükleyen bir güç yoktu maalesef. Buna kısmen de olsa YETERLİ Parti’yi ek edebilirim” diye konuştu.
‘CHP YÜZÜNÜ SOLA, SOSYALİSTLERE DÖNMEK ZORUNDADIR’
Çanakkale’de ortaya çıkan tabloda, AK Parti’ye güvensizliğin arttığını, gençlerin CHP’ye olan ilgisinin fazla olduğunu söz eden Özay, AK Parti’nin beklenenden daha az oy kaybına uğradığını lakin ikinci cinste bu kaybın daha da artacağını söz etti.
14 ve 28 Mayıs seçimlerinin Türkiye için çok kıymetli ve alışık olunmayan seçim süreçleri olduğunu belirten Özay, “Liberal ve muhafazakar partilerle yapılan ittifak telaffuzlarının bir kısmı içimize sinmese de bunlara tahammül göstermemiz gerekiyor. Empati kuruyorum, liberal ve muhafazakarlar da bize tahammül gösteriyorlar. Ben sonuç itibariyle partime güveniyorum, tek başına çok milliyetçi bir söyleme girmez. CHP’den ümitliyim. Türkiye’nin sorunlarını çözecek tek parti CHP’dir. Fakat yüzünü, sola, sosyalistlere dönmek zorundadır. Bizim ittifakımız A, B, C olamaz. Bizim ittifakımız sosyalistler olmalı. Biz gücümüzü sosyalistlerden alırız” tabirlerini kullandı.
Güngör Yıldız ÇANAKKALE’DE SEÇİMİN KAZANANI KİM?
Çanakkale Gündem Gazetesi sahibi Güngör Yıldız ise CHP’nin 2 milletvekilliğini müdafaasına, AK Parti’nin ise bir milletvekili kaybetmesine karşın, CHP’li belediyelerinin yönettiği ilçelerdeki oy farkının kabul edilebilir olmadığını söyledi. Yıldız, “14 Mayıs milletvekilliği seçimlerinin kazananı, iki vekil çıkartan CHP üzere gözükse de mutlaka değildir. Çok az bir oy farkı ile iki milletvekilliğini kaybeden AKP’dir. Merkez başta olmak üzere Gelibolu, Çan, Bayramiç, Ayvacık, Küçükkuyu ve Bozcaada ilçelerinin belediye liderleri CHP’den olmasına rağmen ortadaki oy farkı kabul edilir bir fark değildir. Buna bir de Millet İttifakı’nın Eceabat, Gökçeada belediyelerini de eklersek durumun doğruluğu ortaya çıkıyor” dedi.
‘İKİNCİ ÇEŞİTTE FARKLI BİR SONUÇ ÇIKACAĞINI SANMIYORUM’
14 Mayıs ve 28 Mayıs seçimleri sürecine ait olarak CHP’yi eleştiren Yıldız, aday belirleme formülünün ve aday olacak isimlerin Çanakkale üzere nispeten küçük vilayetlerde büyük ehemmiyet taşıdığını söyledi. Yıldız, şöyle devam etti: “Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerinde de farklı bir sonuç çıkacağını sanmıyorum. Çanakkale Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi ya da temsilcisi, belediyeleri ve tesirlerini yeterli kullanmadıkça aksi tarafta bir sonuç çıkmaz. İş hayatında ve siyaset hayatında her vakit olmasa bile birçok defa ‘Yetkin ne kadar çoksa, sorumluluğun da o derece çoktur’ denilerek hesabı verecek olan CHP açısından Sayın Muharrem Erkek’tir. İYİ Parti açısından da Rıdvan Uz olacaktır.”