BBC araştırması: Türkiye’den getirilip, Almanya’da satılan ‘ölüm tuzağı’ şişme botların izleri

Bize tüm “paketin” 15 bin euro tutacağını söylediler.

Bu para karşılığında, Manş Denizi’nden İngiltere’ye gitmek için dıştan motorlu bir şişme bot ve 60 can yeleği alacaktık.

Bu “iyi fiyat” Almanya’nın batısındaki Essen kentinde yaşayan ve şişme botlarla kıta Avrupası’ndan İngiltere’ye insan kaçıran iki kişi tarafından verildi.

BBC’nin beş ay süren araştırması, Manş Denizi üzerinden İngiltere’ye yapılan insan kaçakçılığında kıymetli rol oynayan Almanya irtibatını ifşa etti.

Bu güzergahta her yıl onlarca kişi ölüyor.

Yeni İngiltere hükümeti “insan kaçakçısı çeteleri yok etmeyi” vaat ederken, Almanya Manş Denizi geçişlerinde kullanılan şişme bot ve motorların depolandığı merkezlerden biri haline geldi.

Bu bilgi, İngiltere Ulusal Suç Kurumu tarafından BBC’ye teyit edildi.

Gizli kamera çekimleri sırasında insan kaçakçıları, Alman polisiyle, kedi fare oyunu oynadıklarını, şişme botları bilinmeyen depolarda tuttuklarını söyledi.

BM datalarına nazaran bu yıl daha şimdiden Manş Denizi geçişlerinde en çok sayıda vefatın yaşandığı devir oldu.

28 binden fazla kişinin de küçük ve tehlikeli derecede kalabalık şişme botlarla İngiltere’ye geçtiği de vurgulandı.

Muhabirimiz, Essen’in merkezindeki tren garının dışında bekliyor.

Üzerinde bir bilinmeyen kamera var ve ailesi ve arkadaşlarıyla, Manş Denizi’nden İngiltere’ye geçmeye istekli Orta Doğulu bir göçmen rolünü oynuyor.

Güvenlik nedeniyle kimliği bâtın kalmalı lakin biz ona Hamza diyeceğiz.

Bir erkeğe yaklaşıyor. Hamza’nın WhatsApp aramalarıyla aylardır temas halinde olduğu biri. Numarasını da göçmen topluluklardan buldu. Ancak bu birinci yüz yüze buluşmaları.

Adamın ismi, en azından bize söylediği ismi Ebu Sahar.

Hamza’yla görüşmeye başlamalarından beri Sahar’ın İngiltere’nin güney kıyılarına ulaşabilecek bir şişme bot ayarlamasını konuşuyorlardı.

Hamza, Fransa’nın Calais bölgesindeki insan kaçakçılığı çeteleriyle makûs tecrübeler yaşadığını anlattı. Bu nedenle ailesi ve arkadaşlarıyla Manş Denizi’nden kendilerinin kullanacağı bir botla geçmek istediklerini söyledi. Bu çok alışılmadık bir istekti.

Sahar daha evvel bir şişme bot görüntüsü göndermişti. Ona nazaran “yeniydi”, müsaitti ve Essen bölgesindeki bir depoda tutuluyordu.

Daha sonra da öbür, emsal şişme botlara ilişkin ve dıştan takılan motorların çalıştırıldığı görüntüler gönderdi.

Hamza, eserlerin kalitesini denetim etmek isteğini söyledi ve bu nedenle yüz yüze buluşmakta ısrarcı oldu.

Herhangi bir sorun çıkması yahut kurtarılması gerekmesi halinde müdahale etmek için bir BBC grubu de yakında yer aldı.

İkili Essen’in merkezinde yürürken, Sahar otomobille 15 dakikadan az aralıkta olduğunu söylemesine rağmen, şişme bota bakmak için depoya gitmenin “çok riskli” olacağında ısrarlıydı.

Hamza, şişme botların neden Almanya’nın bu bölgesinde tutulduğunu sorduğunda da Sahar “güvenlik” ve “lojistik”ten kelam etti.

Essen, Manş Denizi’nden geçişlerin yapıldığı Calais kıyısına karayoluyla yalnızca dört – beş saat arada. Yani şişme botları süratli ulaştırabilecek kadar yakın.

Polis vakit zaman baskınlar yapsa da, kelam konusu AB dışındaki bir ülke olunca, insan kaçakçılığına yardım teknik olarak cürüm değil. İngiltere de Brexit referandumu sonrası artık AB üyesi değil.

Almanya İçişleri Bakanlığı, Almanya ve İngiltere’nin coğrafik komşular olmaması nedeniyle “doğrudan bir kaçakçılık” gerçekleşmediğini savunuyor.

Ancak İngiltere İçişleri Bakanlığı’ndan bir kaynak BBC’ye, Almanya’nın yasal düzenlemelerine yönelik bir “bıkkınlık” olduğunu söz etti.

35 dakika sonra Sahar sandalyesinden ayağa kalktı ve Hamza’ya “Sesini alçalt, geliyor” dedi.

Beyzbol şapkası takan, yeterli giysili biri yaklaştı.

Bu kişi ismini “amca” manasına gelen ve Arapça’da hürmet paha kişi olarak algılanan “el Khal” ismiyle tanıttı kendisini.

Khal’in yanında, muhafazası üzere görünen biri daha vardı.

El sıkışıldı. Khal garsonla Almanca konuştuktan sonra, ana lisanı Arapça’ya geri döndü.

Hamza’ya telefonunu vermesi söylendi ve bu telefon öteki bir masaya konuldu.

Hamza’nın yanında oturan müdafaa, önümüzdeki 22 dakika boyunca gözlerini ona dikecekti.

Bu husustaki sıkı Alman kanunları nedeniyle buluşma sırasında BBC yalnızca manzara kaydedebildi, ses kaydına müsaade verilmedi.

Ancak konuşulanlar, sonrasındaki bildiriler, görüşme kayıtları, Hamza ve insan kaçakçıları ortasındaki sesli bildirilerle da desteklendi.

Khal, Hamza’dan kim olduğunu ve ne istediğini anlatmasını istedikten sonra “Kısık sesle konuş” diyor.

Ama Khal, bunu reddetti ve “Sana kim söyledi bunu? Yasal değil” dedi.

Şişme botlarla insan kaçakçılığı konusunda yasal boşluklar bulunsa da, bu şahıslar daha büyük bir kabahat örgütünün kesimi olduklarını biliyor üzereydiler.

Kahvelerini içerken Khal, Essen bölgesinde 10 kadar depoları olduğunu anlatıyor ve orta ara da Hamza’nın göğsüne vuruyor. Böylelikle polis baskınına karşı malları farklı depolara bölüştürdüklerini söylüyor. Birkaç gün evvelki polis baskınından bahsediyor.

Bazen polis baskınlarını evvelce haber aldıklarını ve bazen “yemlediklerini” söylüyorlar. Yani el konulması, faaliyetlerini değerli derecede azaltmayacak derecede eseri polise kaptırıyorlar.

İnsan kaçakıları materyalleri Calais’ye üç dört saat içinde götürebileceklerini söylüyor. Bu da art yollar yerine otobandan gidecek kadar cesaretli hissettiklerini gösteriyor.

Organize Suça Karşı Global Teşebbüs isimli oluşumun araştırmasına nazaran, şişme botlar Almanya, Belçika ya da Hollanda üzerinden otomobiller ya da minibüslerle Fransa kıyılarına taşınıyor.

Almanya ise “özellikle değerli bir geçiş noktası” olarak bedellendiriliyor.

Botların birçoklarının Çin’de imal edildiği, konteynerlerle Türkiye’ye gönderildiği ve daha sonra Avrupa’ya aktarıldığı da vurgulandı.

Raporun müelliflerinden Tuesday Reitano, Almanya’nın merkez rolünün çeşitli nedenlerle büyüdüğünü belirtti.

Bu duruma, Fransa’daki “kaçakçılıkla çaba önlemlerinin” tesir ettiğini vurguluyor.

Reitano ayrıyeten, Alman makamlarının “sınırları içindeki bir sorun olmaması” nedeniyle Manş Denizi’nden geçişler problemine odaklanmadığına inandığını söyledi.

Kafeye geri döndüğümüzde, Khal, Hamza’nın hakikaten bir göçmen olduğundan emin olmuş durumda ve paradan bahsetmeye başlıyor.

Hamza’nın 15 bin euroya mal olacak “paket” muahedeyi almaya ikna etmek istiyor.

Bu muahedeye, Calais yakınlarına getirilecek şişme bot, motor, yakıt, pompa ve 60 can yeleği dahil.

Hamza bu kadar çok can yeleğine muhtaçlığı olmadığını söylese de bu pakete dahil.

Bu teklif, emsal bir geçişi organize edecek bir öbür insan kaçakçısına yapılacak teklif üzere geliyor kulağa.

Küresel Teşebbüs oluşumu, yetişkinlerden tek bir geçiş için 2 bin euro alındığı ve bu türlü onlarca kişi bulunduğunu göz önüne alarak, insan kaçakçılarının potansiyel kârının “şaşırtıcı” derecede fazla olduğunu hesaplıyor.

Anlaşma artık yapılırsa, Khal şişme botun çabucak yarın Fransız kıyılarına 200 metre uzaklıktaki bir yere götürülebileceğini söylüyor.

Khal ve Sahar ayrıyeten Fransız makamlarının daha az gözlemlediği “yeni geçiş noktaları” bulduklarını söylese de, buraların nereler olduğunu açıklamıyorlar.

Hamza’nın en başından beri istediği daha ucuz bir ikinci seçenek daha var.

Hamza, şişme botu 8 bin euroya Essen’deki depodan alıp, Fransa’ya kendisi götürebili.er

Ancak kaçakçılar, yakalanırsa kendilerinin sorumlu olmadığını hatırlatıyor.

Konu, Hamza’nın parayı nasıl ödeyeceğine geliyor.

Khal paranın Türkiye’de nakit ödenmesini istiyor, zira “bütün malzeme” oradan geliyor.

Paranın Hawala sistemiyle gönderilebileceğini söylüyor. Bu, olağan bankacılık sistemi dışında, bir ağla hudut ötesine para gönderilebilen bir sistem.

Daha sonra, Hamza’ya WhatsApp’tan bir hesap ismi geliyor.

Kafedeki görüşmeden sonra gönderilen başka yazılı ve sesli iletilerde, Sahar botlara dışarıdan takılan motor markalarını anlatıyor. Mercury marka motorlara “bayıldığını” fakat “Yamaha varsa bu markayı tercih ettiğini” vurguluyor.

Malzemeleri nasıl “teslim edip, gömebileceklerini”, yani geçiş noktası yakınlarında saklanabileceğini, “Calais güç olduğu” için Boulogne’nun daha düzgün bir tercih olacağını anlatıyor.

Ayrıca satış için baskı formülü üzere görünen bir atılımla insan kaçakçıları stokların “sınırlı”, alıcıların ise çok olduğunu söylüyor.

Khal irtibat kurarken daha dikkatli lakin Sahar’ın ilettiği bir sesli iletisinde Hamza’yla buluştuktan sonra rahatsızlığını “Arkadaşın, bana pek gerçekmiş üzere gelmedi” diyerek aktarıyor.

Ancak tekrar de, Sahar’a Hamza’nın bir şişme bot alıp almayacağına karar vermesini sağlamasını istiyor. “Birkaç saat sonra tekrar sor” diyor.

En sonunda, Hamza muahedeyi istemediğini söylüyor.

BBC, asıl kimlikleri belirlenemeyen bu bireylere hiç para ödemedi.

Elimize geçen şişme bot imgelerini Ulusal Bağımsız Cankurtaran Derneği’nin Başkanı Neil Dalton’a gösterdik. Dalton bu botlarla “ördek havuzuna” bile girilmeyeceğini söyledi.

“Aşırı derecede makûs tasarımları” nedeniyle, onlarca kişiyi bu şişme botlara doldurup, Manş Denizi’nden geçirmenin bir “ölüm tuzağı ve dehşet verici derecede tehlikeli” olduğunu vurguladı.

Bu ortada, diplomatlar da Almanya ve İngiltere ortasında bu çetelerle uğraştaki işbirliğinin geliştiğinde ısrarlı.

Almanya’da öbür ülkelerle işbirliği halinde tutuklamalar ve depo baskınları yapıldı. Şiddet ve kara para aklama üzere “yan suçlar” ise Almanya’da kovuşturulabilecek.

Şubat ayında, şişme botlar, motorlar, can yelekleri ve çocuklar için yüzme aletlerine el konurken, 19 kişi tutuklandı. Lakin baskınlar, Fransa ve Belçika’daki mahkemenin buyruklarıyla yapıldı. 2022’de yapılan benzeri bir baskın ise Fransa’da kovuşturuluyor.

İngiltere İçişleri Bakanlığı Sözcüsü BBC’ye yaptığı açıklamada hükümetin insan kaçakçılığı çetelerinin kovuşturulması için ortalarında Almanya’nın da bulunduğu öteki ülkelerle işbirliğini “hızla süratlendiriğini” fakat “daima birlikte yapacak daha çok şey olduğunu” söz etti.

Fransız makamları da emsal açıklamalar yaptı.

Kuzey Fransa’dan savcı Pasval Marconville “Almanya’ya bu şişme botların kıyılarımızdaki cürümlerle kontaklı olduğunu göstermeliyiz ki, bu da onların müdahalesinin önünü açar” dedi.

Almanya İçişleri Bakanlığı ise BBC’ye işbirliğinin “çok iyi” olduğunu ve İngiltere’nin istekleri doğrultusunda Alman makamlarının harekete geçebileceğini vurguladı.

Bir Bakanlık Sözcüsü, Almanya’dan İngiltere’ye göçe yardım etmenin Almanya’da yasa dışı olmamasına rağmen, geçişlerin yapıldığı Belçika ve Fransa’da ceza verilebildiğini belirtti.

İngiltere İçişleri Bakanı Yvette Cooper, BBC’nin araştırması konusunda yaptığı açıklamada, insan kaçakçılığı çetelerinin “çok uzun müddettir cezasız kaldıklarını” söyledi.

Hükümetin, Avrupa genelindeki ortaklarla çalışabilmek için Hudut Güvenliği Komutanlığı kurduğunu ve işbirliği muahedeleri üzerinde çalıştığını söyledi. Bakana nazaran bu muahedeler ortasında Almanya’yla yapılan bir ortak aksiyon planı da var.

Kuzeydoğu Fransa kıyılarında, başarısızlığa uğramış geçiş teşebbüslerinin kalıntılarını görebiliyorsunuz. Ulusal Cürüm Kurumuna nazaran şişme botlar giderek “daha tehlikeli ve denize açılamaz” özellikte oluyor.

Sönmüş şişme botlar ve atılmış can yelekleri şu anda bedelsiz gözükebilir. Lakin birisi daha yeterli bir yaşama gideceği umuduyla bunlar için büyük paralar ödedi.

Sefalet, ümitsizlik ve en makus hallerde vefat ticareti. Fakat birebir vakitte Avrupa’nın tam ortasında devam eden ve gelişen bir ticaret.

Katkıda bulunan: Kostas Kallergis