Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz olurken Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine Mehmet Şimşek getirildi.
Hükümetin Yeni İktisat Modeli (YEM) kapsamında, 2021 Eylül’den itibaren izlenen faiz indirimi ve cari fazla siyaseti, alım gücünün ve rezervlerin düşmesine pürüz olamamış ve enflasyonu 24 yılın en yüksek düzeyine çıkarmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçimlerin akabinde düşük faiz siyasetine devam etme sinyali verdi. 2009-2015 yılları arasında Maliye Bakanı, 2015-2018 yılları arasında ise Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yapan Mehmet Şimşek ise, vazifeye geldiğinde “Türkiye’nin rasyonel bir yere dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır” iletisi verdi. Hala Merkez Bankası’nın başında bulunan Şahap Kavcıoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile uyumlu bir çalışma gösterirken, Mehmet Şimşek’in misyona gelmesiyle birlikte Merkez Bankası Başkanlığı’nda, Şimşek ile uyumlu siyaset izleyebilecek şahıslar üzerinde durulduğu konuşuluyor.
Mehmet Şimşek’in vazifeye getirilmesiyle, AKP’nin son yıllarda izlediği Yeni İktisat Modeli siyasetinin terk edilip edilmeyeceği, Şimşek’in ise düşük faiz siyasetinden vazgeçilmesi ve faiz artışı konusunda karar alıp almayacağı piyasada yakından takip ediliyor. Merkez Bankası’nın, 22 Haziran’daki para siyaseti toplantısında siyaset faizini yüzde 25’e yükseltebileceği konuşulanlar ortasında.
“HEDEF DÖVİZDEN TÜRK LİRASINA DÖNDÜRMEK. BU ÖYKÜ TUTMAZ”
Odatv, Mehmet Şimşek’in misyona getirilmesini, siyaset faizindeki artış ihtimalini, Merkez Bankası idaresindeki mümkün değişim savlarını Ekonomist Uğur Civelek’e sordu.
Ekonominin başına Mehmet Şimşek’in getirilmesini ve “rasyonel siyasetlere dönüş” iletisini pahalandıran Civelek, globalleşme yanlısı ve Batı ile yeterli ilgiler kurmak üzerine bir telaffuz üzerinden hareket edildiğini tabir ederek, dövizden Türk lirasına dönüşün hedeflendiğini vurguladı. Klasik iktisat siyasetine dönüşün mümkün olmadığını belirten Civelek şunları söyledi:
“Esas amaç, yerleşikleri dövizden Türk lirasına döndürmek, bunun için dışarıdan sermaye gelecek havası yaratmak. Sermaye de Batı’dan gelir. Onun için globalleşme yanlısı, Batı ile düzgün ilgiler kurabilecek, klâsik iktisat siyasetlerine dönüş üzerine bir öykü yazmaktan geçiyor. Buna uygun olarak da Mehmet Şimşek ve Cevdet Yılmaz getirilmiş. Bu kıssada, siyaseten son 5 yılda yaptıklarınız ne olacak? Zira iktisadın gerekleriyle, siyaset çatışıyor. Bu çatışmayı ortadan kaldırmak mümkün değil ve bir yıl vadede lokal seçimler var. Ben onun için, bunun yalnızca yerleşikler üzerine bir oyun olduğunu, muvaffakiyet bahtının olmadığını söylüyorum. Bu kıssa tutmaz.”
“YAPILMASI GEREKENLERİ YAPARSANIZ, SİYASİ YIPRANMA BAŞLAR. AKP’NİN İNTİHARI OLUR”
Geçmiş yıllardaki iktisat siyasetlerini “Varlık pahalarını işletmek, refah tesiri yaratmak, seçmen tabanını korumak üzerine kurulu olduğuna değinen Civelek, “Geleceği kurtarmak değil, geleceği karartmak değerine günü kurtaracak ve göz boyayacak süreçler yapıldı. Bu yaklaşımla gidecek yer yok, deniz bitti. Yapılması gerekenleri yaparsanız çok önemli bir siyasi yıpranma süreci başlar. AKP’nin intiharı olur. Ben iktidardakilerin buna hazır olduğunu düşünmüyorum.” yorumunu yaptı.
“MEHMET ŞİMŞEK İLE KAN UYUŞMAZLIĞI VAR”
Mehmet Şimşek’in ve Cevdet Yılmaz’ın, “piyasa şartlarına devam etme, kambiyo rejiminde değişiklik olmayacağı tarafında bir siyaset izlediğini dışarıdan sermayeyi hedeflediğini” söyleyen Civelek, “Türkiye’ye bu şartlarda sermaye gelmez. İçeridekileri ikna edip dövizden Türk lirasına döndüremezsiniz. Bu kıssanın tutacağına inanmıyorum. AKP’nin önceliği her vakit siyasetti, sıkıştığında yeniden siyasete geri dönecek, Mehmet Şimşek’i gönderecek. Kan uyuşmazlığı var. 3-5 yıl iktisadın gereklerine dayanacak bir irade yok” tabirlerini kullandı.
“FAİZ YÜKSELİŞİNİN SİYASETEN MALİYETİ VAR”
2018 yılında Mehmet Şimşek’in vazifeden ayrılmasındaki sürece değinen Civelek, “Naci Ağbal’ı neden gönderdilerse, Mehmet Şimşek’i de tıpkı sebeple gönderecekler, 6 ay -1 yıl içinde. Naci Ağbal faizleri yükseltmişti. Yabancı yatırım bankalarının raporlarına bakın. Bu faiz yükselişinin iktidara, siyaseten maliyetini de hesaplayın. Mahallî seçimlerde büyük kayıplar yaşamaya hazırlar mı?” halinde konuştu.
Merkez Bankası’nın 22 Haziran’daki para siyasetinin belirleneceği toplantıda, siyaset faizini yüzde 25’e yükselteceğine dair yorumları pahalandıran Civelek, piyasadaki mevduat faizlerinin mevcut durumda yüzde 40’ın üstüne zorlandığını, “Merkez Bankası’ndaki yüzde 8.5’luk referans faizinin anlamsız bir formda dekor olarak durduğunu” söz etti. Siyaset faizinin yükseltilmesinin olağandışı olmadığını söyleyen Civelek şunları aktardı:
“Esas sorun şu: Şu anki Merkez Bankası idaresi, Cumhurbaşkanı onaylamadan hiçbir şey yapmaz. Merkez Bankası’nın idaresinde klasik siyasetler lehine bir değişiklik olacak mı? Bilmiyoruz. Buna inanmıyorum, bu saatten sonra klasik siyasete geçemezler. Bunun için ortada kâfi şart yok. dışarıdan sermaye gelmez, yerleşikleri de buna ikna edemezler.”
“EKONOMİYİ OLAĞANA ÇEVİRMEK, İKTİDARDA OLAĞANDIŞI BİR YIPRANMA YARATIR”
Mehmet Şimşek ile uyumlu çalışabilecek bir Merkez Bankası idaresinin getirilmesine dair öngörüsünü sorduğumuz Civelek, “Tersten sorayım. Erdoğan, Rusya ve bölge ülkeleri ile gerginliğin artmasına müsaade verecek mi? Mevzunun tek boyutu yok. Merkez Bankası idaresi değişebilir lakin bu değişiklik kalıcı olmaz. Şu anda Türkiye’nin fecî bir ticaret açığı, bütçe açığı var. Bu faizlerden dehşetli bir tasarruf açığı var, ödemeler istikrarı krizi yaşanıyor, enflasyon çok önemli. Bunları olağana çevirmek, iktidarda olağandışı bir yıpranma yaratır. O yıpranmayı kısa vadede geri alamaz.” sözlerini kullandı.
“NASREDDİN HOCA KISSASI ÜZERE, GÖLE MAYA ÇALMAKTIR BU”
Merkez Bankası’nın siyaset faizini yüzde 25 yapması durumunda piyasaların da buna uyumlu hareket edeceğine dikkat çeken Civelek, “Piyasalar da bu oyunun bir modülü. İnanmış görünmek dışında seçenekleri yok. Bankalar ‘İnanmıyoruz’ diyebilirler mi? Nasreddin Hoca’nın öyküsü üzere, göle maya çalmaktır bu.” biçiminde konuştu.
“ZENGİNLERE SERVET VERGİLERİ GETİRMEK ZORUNDASINIZ”
Ekonomide güzelleşme için süreksiz olmayan tahlillere dair konuşan Civelek, özgür piyasa şartlarında sıkıntıların çözülmeyeceğine işaret etti. Doğalgazın fiyatsız hale getirilmesine dikkat çeken Civelek, “En son açıklaman enflasyona bakın. Doğalgaz ile enflasyon 40’ın altına düşürüldü. Siz faizi yüzde 25’e çıkarsanız ne olur? Hala negatif faiz, o faizle tasarruf açığını kapatamazsınız.” diye konuştu. Civelek, bütçe açığının küçültülmesi gerektiğini söyleyerek şunları tabir etti:
“Vatandaşın yüzde 90’ı yoksulluk hududunu altında. Onlara dokunamazsınız. Zenginlere dokunmak, servet vergileri getirmek zorundasınız. Zenginlere dokunduğunuz vakit da özgür piyasa içinde kalamazsınız. Mehmet Şimşek’in globalleşmeci anlayışı bunları yapamaz. Hesap tutmasa bile tutuyormuş üzere yapılarak gün kurtarılacak. İşe yarayacağına inanmıyorum.”